Bir dişin siniri ya da pulpası, dişte meydana gelen derin çürükler, dişte bir çatlak veya kırılma ya da yüz travması nedeniyle tahrip olabilir, iltihap kapabilir ve enfekte olabilir.

Bir dişin sinir dokusu veya pulpası hasar görürse, bu doku parçalanır ve dişin çevresinde bulunan bakteriler kök kanalı içinde çoğalmaya başlar.

Bu bakteriler ve diğer çürümüş kalıntılar enfeksiyona veya diş apsesine neden olabilir. Apse, iltihap dolu bir keseciktir ve enfeksiyon dişin kök uçlarının sonuna kadar yayıldığında oluşur. Dişte meydana gelen apse kişinin şiddetli ağrı çekmesine neden olur.

Apse, kök kanalında bir enfeksiyona neden olmasının yanı sıra, yüze, boyuna veya başın diğer bölgelerine yayılabilen şişme, diş kökü çevresinde kemik kaybı ve diş ile yanakta drenaj sorunlarına da yol açabilir. 

Apseli dişin tedavisinin en kısa süre içinde yapılması kişinin yaşam kalitesine devam edebilmesi için oldukça önemlidir. Diş ağrısının özellikle geceleri daha fazla ortaya çıkmasıyla birlikte kişinin uyku kalitesi etkilenir ve gün içinde dikkat dağınıklığı gibi sorunlarla karşı karşıya kalabilir.

Bu gibi durumlarda ortaya çıkan en sık belirtiler ise dişlerde sıcak – soğuk duyarlılığı, şişme, ısırma – çiğneme gibi günlük rutinleri yaparken meydana gelen keskin ağrı, diş eti ağrısı, diş eti şişmesi veya diş etlerinde koyulaşma gibi durumlardır.

Kanal tedavisi bir diş hekimi veya endodontist tarafından gerçekleştirilebilir. Bir endodontist, diş pulpası veya sinirinin hastalıkları ve yaralanmalarının nedenleri, teşhisi, önlenmesi ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış bir diş hekimidir.

Dişin durumuna ve gerçekleştirilecek prosedürün genişliğine göre uygun bir diş hekimi seçilmelidir.

Kanal tedavisinde ilk adım, kök kanallarının şeklini görmek için bir röntgen filmi çekerek çevredeki kemiklerde herhangi bir enfeksiyon belirtisi olup olmadığını belirlemektir.

Diş hekimi dişin yakınındaki alanı uyuşturmak için lokal anestezi kullanacaktır. Bazı vakalarda diş siniri öldüğü için anestezi gerekli olmayabilir, ancak bir çok diş hekimi hastanın rahatlaması ve prosedürün daha düzgün uygulanması için bölgeyi uyuşturur.

Tedavi sırasında o bölgeyi kuru ve tükürüksüz tutmak için dişin etrafına bir lastik tabakası yerleştirecektir.

Diş hekimi bunun ardından kök kanalına bir erişim deliği açacaktır. Bu delikten içerideki zararlı bakteriler, çürümüş sinir dokusu ile pulpa dişten çıkarılır. Temizleme işlemi kök kanal törpüleri kullanılarak gerçekleştirilir.

Çapları giderek artan törpüler sırasıyla bu delik içine yerleştirilerek kullanılır ve kök kanallarının çeperlerini kazıyıp fırçalayarak temizlemek için diş boyunca çalışılır.

Buradan çıkan mikro kalıntıları temizlemek için düzenli olarak su veya sodyum hipoklorit kullanılır. Dişin iç kısmı iyice temizlendikten sonra açılan delik kapatılır. 

Kanal tedavisi sonrasında yavaş yavaş dişlerde iyileşme gözlemlenirken dikkat edilmesi gereken bazı durumlar vardır. Bunlar;  

• Kanal tedavisi bitene kadar sert veya kabuklu yiyecekleri ısırmaktan kaçınma 

• Günlük diş temizliğine aksatmadan devam etmek. Dişlerin hassasiyeti de göz önünde bulundurularak dairesel hareketlerle ve nazik bir şekilde dişlerin günde en az 2 kere fırçalanmasını sağlamak. 

• Kanal tedavisi sonrası olası enfeksiyonların da önüne geçmek için günde en az 1 defa diş ipi kullanmak

• Tedavi sonrasında bir yapışkan ve şekerli gıdaların tüketiminin bir süreliğine azaltılması

• Tedavi bitiminde hekim tarafından önerilen ağrı kesici ilaçların veya spreylerin düzenli kullanılmasıdır. Eğer kullanılan ağrı kesici ilaçlar veya spreyler ağrıyı azaltmıyorsa en kısa süre içerisinde hekiminze başvurabilirsiniz.

Kanal tedavisi eskiden ağrılı bir tedavi yöntemi olarak bilinirdi, fakat günümüzde kişiye verilen anestezi etkili ilaçlarla ağrı riski ortadan kaldırılıyor. 

Sağlıklı dişlerin günlük bakımını aksatmadan yapmak,  dişlerini temiz tutmak, diş ipi kullanmak, şekerli gıdalardan uzak durmak, sigara ve alkol tüketimini azaltmak diş kayıpları ve kanal tedavisi gibi işlemlerin önüne geçilmesinde etkili rol oynamaktadır. Senede 2 kere diş hekiminin düzenli kontrolü, diş taşı temizliği ve rutin bakımların düzenli olarak yapılması ile istenmeyen diş kayıplarının önüne geçerek, sağlıklı dişlerin korunması sağlanabilir